Arazilerin Tarımsal Yapı İtibariyle Dağılımı

       Antepfıstığı:  İlimiz Antepfıstığı yetiştiriciliğinin ve pazarının merkezi konumundadır. Antepfıstığı üretim alanımız  96.367 ha. ve ağaç sayımız 10.100.000 adettir. Bu da Türkiye toplam ağaç varlığının %25’ini oluşturmaktadır. Ancak üretim miktarı dünya ortalamalarının oldukça altındadır. Bunun en önemli nedenleri antepfıstığı yetiştiricilik alanlarının genellikle kıraç ve verimsiz arazilerde oluşması yani bir anlamda başka bir ürünle değerlendirilmesi mümkün olmayan alanlarda yetiştiriciliğin yapılmasıdır. Ancak son yıllarda verimli arazilerde de yetiştiricilik çalışmaları başlamıştır. 2000 yılında tarihin en büyük rekoltesi alınmış ve ilimizde 39.301 ton antepfıstığı üretimi gerçekleşmiştir. Ancak ihracat oranının düşük  kalması, üretim ve pazarlama ile ilgili sorunlar nedeniyle darboğaz oluşmuş ve üreticilerimiz zor durumda kalmıştır. 2001 yılı üretim miktarımız9502 ton,2002 yılı üretim miktarımız 10.000 tondur. Arzın düşüklüğü fiyatlara yansımış ve başlangıçta 4.000.000TL olan kuru kırmızı kabuklu antepfıstığı kg fiyatı bu günlerde 5.500.000TL civarında seyretmektedir. Üzerinde durulması gereken esas konu üretim ve pazarlama ile ilgili sorunların aşılmasıdır. Bunlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir;

1-     İlimizde üretimi yapılan antepfıstığı çeşidi, tane iriliği dünya Pazar standartlarının altında olup yani üretim alanlarında dünya pazarlarının daha çok tercih ettiği Siirt çeşidine ağırlık verilmelidir.

2-     Mevcut çeşidin uygun gübreleme sulama ve bakım metoduyla tane iriliğinin kısmen artırıldığı gözlenmiş olup, çiftçi bazında bu çalışmalar Çiftçi Eğitim ve Yayım faaliyetleriyle çiftçiye ulaştırılmaya çalışılmaktadır.

3-     Üretimden pazarlamaya kadar her alanda standartların oluşturulması için gereken çalışmalar yapılmalıdır. Örneğin hasat metodunun değişmesi, kavurma ve ambalaj konularının daha kaliteli  hale gelmesi gibi.

4-     Kabuklu çerezlik olarak değerlendirilemeyecek durumda olan antepfıstıklarının iç fıstık olarak değerlendirilmesi ve gıda sanayiinde kullanılarak eritilmesi yoluna gidilmelidir.

5-     Dünya gıda standartlarında aflatoksin meselesi yönünden en iyi durumda olan ülkemiz antepfıstığının gerekli tanıtımının yapılması için antepfıstığı tanıtım grubunun üretimden pazarlamaya kadar her kesimin katılımıyla kurulması ve aktif olarak çalışması gerekmektedir.  

Zeytin:

Son yıllarda Türkiye genelinde olduğu gibi Gaziantep ilinde de Zeytin üretiminde de büyük bir artış olmuştur. Zeytinyağı fiyatlarında meydana gelen reel artışlar yeni zeytin bahçesi tesisi kurmayı cazip hale getirmiştir. Yeni zeytin bahçelerinin kurulması yakın gelecekte zeytin üretimini artıracaktır.

            Bölge alan yönünden büyük bir zeytinlik potansiyeline sahip olmakla birlikte yüksek sıcaklık ve yetersiz yağışlar nedeniyle zeytinciliğin yayılmasını olumsuz yönde etkilemektedir.Bölgede Antepfıstığı yetiştiriciliğinin daha kolay ve ekonomik oluşu zeytin de üretim girdilerinin pahalı oluşu ve iyi bir fiyat bulamayışı ve diğer yandan yörenin bazı kısımlarında sosyo-ekonomik yapı dolayısıyla zeytinciliğe karşı yeterli ilgi doğmamıştır. Zeytinlikler bağ ile karışık olarak dikilmekte sonradan bağlar sökülerek zeytinlikler bırakılmaktadır.  Antepfıstığının ara ziraatı olarak oldukça yayılış gösterdiği de dikkati çekmektedir.

            İşletme tesisleri istenen seviyede olmadığından bölgede genellikle yüksek asitli yağ elde edilmektedir. Bölge zeytini daha ziyade yağa işlenmekte son yıllarda bölge zeytinciliğini geliştirmek üzere daha iyi gelir getiren sofralık üretime ilgi artmaktadır.

            İlimizin 2001 yılı zeytin alanı 26.804 hektar olup, ağaç sayısı 2.305.290 adettir. Üretim ise 48.432 tondur. İl Müdürlüğümüzce % 50’si destekli 2001 yılında 197.500 adet, 2002 yılında ise 141.500 adet İl Özel İdare Bütçesinden tüplü zeytin fidanı dağıtılmıştır. Ek bütçeden de 100.000 adet tüplü zeytin alımı ihale aşamasındadır. Havza projesinden 242.500 adet tüplü zeytin fidanı dağıtılmıştır.

            İlimizde çiftçilerin zeytinde satış problemi olmamasından dolayı bu ürüne karşı ilgileri son yıllarda fazla miktarda artmıştır. Bu ilgi  ilimizde zeytinciliğin gelişmesine ve zeytine dayalı sanayi işletmelerinin artış göstermesine neden olmuştur . Bu kapsamda 2001 yılında 5 adet, 2002 yılında 1 adet olmak üzere toplam 6 adet yeni kontini zeytin işleme tesisi kurulmuştur.

Bağcılık  :

            Gaziantep bölgesi ekolojik özellikleri bakımından çok  yönlü bağcılığın yapılmasına elverişli bir bölgedir.Gaziantep de  yetiştiriciliği yapılan üzüm çeşit sayısının fazlalığı ve değerlendirilme ile ilgili yeterli yatırımların yapılmamış olması, ürünün değerlendirilmesinde zaman zaman tıkanmalara neden olmaktadır.

            Gaziantep de bağ alanlarının küçük parçalar halinde olması ve çeşit standardizasyonunun bulunmayışı bağcılığın ekonomik olarak verimliliğini sınırlandırmaktadır. Bağcılık yönünden büyük bir potansiyele sahip olan Gaziantep de floksera hastalığına bağlı olarak bağ sahalarında büyük bir azalma olmuştur. Son zamanlarda amerikan asma fidanı ve aşılı bağ fidanı ile tesis edilen bağların artması ile bağcılıkta yeniden bir canlanma görülmektedir.

            İlimizde bağcılık İslahiye İlçesinde yaygın olmakla beraber, Nizip İlçesinde de gederek artış kaydetmeye başlamıştır. Özellikle İslahiye ilçesinde geniş bağ sahaları bulunmaktadır. Bu bölgede  sofralık kaliteli çeşitlerin üretimi oldukça fazladır. Hasat zamanı İstanbul’dan gelen tüccarlar tarafından tarlada alım yapılmaktadır. Üretim belirli bir standardizasyonun olmayışı, ambalajlama ve paketlemedeki yetersizlikler  ürünün değerinde pazarlamasını engellemektedir. Üreticiler tarafından aşırı ve bilinçsiz ilaç kullanımı  da pazarlamada problemler yaratmaktadır. Diğer ilçelerde yetiştirilen ürünler ise çeşidine göre mahalli pazarlarda sofralık olarak değerlendirilmektedir. Yine çeşide bağlı olarak bir kısmı Tekel tarafından alınmakta bir kısmı da aile işletmelerinde şıralık olarak değerlendirilmektedir.

            İlimizde 2001 yılında 29.651 hektarlık alanda bağcılık yapılmıştır. Üzüm üretimi 126.375 ton  olarak gerçekleştirilmiştir. 8.012 ton yaş, 3.098 ton kuru üzüm alımı Tekel tarafından yapılmıştır. Buna karşılık çiftçilerimize  2.445.180.457.000.-TL. ödeme yapılmıştır.  2002 yılında 1.200 hektarlık alanda 58.665 ton sofralık üzüm üretimi yapılmıştır. Aynı yıl 11.583 hektarlık alanda 48.200 ton kurutmalık üzüm üretilmiştir.

            İl Müdürlüğümüzce yüksek telli sistem bağcılığını ilimizde yaymak için Özel İdare Bütçesinden kaynak sağlanarak Şahinbey, Oğuzeli ve Nizip İlçelerinde toplam 3 çiftçi de 9 dekar alanda tesis kurulmuştur. Bu tesislerin kurulmasında Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü’nün Bağcılık Bölümünün araştırmaları sonucunda tavsiye etmiş olduğu çeşitler kullanılmıştır.

        Buğday :  2001 yılında 100.535 hektar alanda   341. 239 Ton üretim gerçekleşmiştir. 2001 yılında iklimin iyi gitmesi nedeniyle üretim artmıştır.  2002 yılında 97.740 hektar alanda 388.920 ton rekoltenin gerçekleşmiş olduğu tahmin edilmektedir. Verimlerden üreticilerimiz memnundur.

İl Müdürlüğümüzce 2002 yılında Ege-88 ve Diyarbakır kontrol çeşidi olmak üzere Fırat, Ceylan, Basribey, Golia, Altıntoprak çeşitlerinden 25 çiftçiye 160 dekar alanda demonstrasyon  yaptırılmıştır. Kaliteli ekmeklik çeşitlerin üretilmesine ağırlık verilmiştir.

Makarnalık buğday çeşitlerinden Diyarbakır-81, Kop,Gediz-75, Ege-88, Salihli-92, Zenit, Ceylan-95, Fırat-95, Aydın-93 çeşitlerinin demonstrasyon çalışmaları gerçekleştirilmiş ve üreticiler bilgilendirilmiştir. Ayrıca sanayicilerle işbirliği yapılarak bu çeşitlerin teknolojik özellikleri anlatılmıştır. 2002 yılında Gaziantep ilinde TMO tarafından 8.810 ton buğday alınmış olup, çiftçilerimize ödemelerin tamamı yapılmıştır. Şu an için Gaziantep Ticaret Borsasında makarnalık durum buğday 292.000.-TL., ekmeklik buğday 300.000.-TL.den işlem görmektedir. 2002 yılında 424.120.000.000.-TL. maliyetle 766.625 dekar alanda 8.278 litre ilaç kullanılarak başarılı bir süne mücadelesi gerçekleştirilmiştir. 2002 yılında yer aletleriyle süne mücadelesi çalışmaları için Genel Bütçeden 19 adet, Özel İdare Bütçesinde 25 adet, sırt pülverizatörü alımı yapılmıştır. Milli Ekonomiye toplam 15.675.010.419.000.-TL. katkı sağlanmıştır. Yer aletleriyle ilaçlamaların yaygınlaştırılması üreticiye benimsetilmiştir. Süne mücadelesinde alternatif mücadele yöntemi olarak İslahiye İlçesinde biyolojik mücadele yöntemi uygulanmıştır. Biyolojik mücadele hakkında çiftçilerimiz bilgilendirilmiştir. 100.000 dekar alan ilaçlamadan kurtarılmıştır. İlimizde buğdaya dayalı sanayi oldukça gelişmiş durumda olup, 52 adet un ve unlu mamuller işletmesi,   68 adet bulgur fabrikası ve 12 adet makarna fabrikası faaliyet göstermektedir. 2002 yılında 209 adet belgeli,  49 adet belgesiz olmak üzere toplam 98.000 dekar alanda 258 adet biçerdöver kontrolü yapılmıştır. Toplam 50 gün çalışılmıştır. Dane kayıplarının verilen toleransların altında kalması sağlanmıştır.

       Pamuk : 

Gaziantep’te Endüstri Bitkileri içerisinde pamuk, en fazla  üretimi yapılan tarla bitkisidir. İlimizde  2000-2001 üretim sezonunda 117.206 Da. Alanda pamuk tarımı yapılmakta olup 35.563 ton üretim  sağlanmıştır. Buna karşılık 3.149.798 ABD Doları Prim ödemesi yapılmıştır. 2002 yılında 154.520 da alanda 56.892 ton kütlü pamuk, 36.624 ton çiğit üretimi  sağlanmıştır. 37.696 ton pamuğa ise  2.641.969.484.000 TL  prim ödemesi yapılmıştır.

İlimizde GAP Projesinin  faaliyete geçmesi ile pamuk sulama alanları artacağı tahmin edilmektedir. Buna karşılık çiftçilerimiz  pamuk üretiminde bazı sorunlarla karşılaşmaktadırlar.Bunlar;

 Pamuk toplamadaki işçi temininde yaşanan sıkıntılardır.

Diğeri ise  Tarımsal  sulama amacıyla kullanılan elektrik birim fiyatının yüksek olmasıdır. Bu da  üretimi olumsuz etkilemektedir. TEDAŞ’ın  sulamadan dolayı borçlu olan çiftçilerin  borçlarının taksitlendirildiğine  dair bilgi çiftçilerimize ulaştırılmıştır.

İlimizde pamuk yetiştiriciliğinde doğal denge bozulmamış olduğundan Zirai Mücadele yapılmasına gerek duyulmamaktadır.

 Hasat döneminde ithalat miktarının azaltılması sağlanmalıdır. Mazot, elektrik, gübre fiyatlarının yüksek olması ve kredi faiz oranlarının yüksek olması çiftçiyi ve üretimi olumsuz etkilemektedir.

En büyük darboğaz yüksek elektrik fiyatları ile istikrarsız fiyat oluşumu ve sulama suyu ihtiyacı ile yüksek mazot fiyatlardır.

İlimizde 30 adet çırçır ve prese fabrikası ile 3 Çukobirlik  (İslahiye-Nizip-Araban)  işletmesi bulunmaktadır. 5 konfeksiyon, 6 dokuma ve 44 iplik fabrikası faaliyet göstermektedir.

Çeşit geliştirme kapsamında Stonwill-453 pamuk çeşidi % 80 oranında ekilmektedir. Ancak tohumların kademesi yoktur. Ekilen çeşitler Ersan-92, Kahramanmaraş-92 ve Sayar-314’tür.

Pamuk pazarlamasında istikrarsız fiyatların oluşumu 5 yıldır uygulanan pirim sisteminin değiştirilerek, değişken pirim sistemi şeklinde devamını zorunlu kılmaktadır.

İlimizin Türkiye genelindeki üretim payı % 1.69, GAP illerindeki payı ise % 4.07’dir. 2001 Ocak-Aralık döneminde  Yunanistan, Macaristan, Romanya, Özbekistan ve İran’dan 6.000 ton kütlü pamuk ithalatı yapılmıştır.

 2000 yılı pirim uygulamasında ihtilaflardan dolayı 565 ton kütlü pamuğa ödeme yapılmamıştır. 

            K.Mercimek :

Gaziantep’te  2001 yılında 24 .918 hektar  alanda 341.239 ton üretim , 2002 yılında ise 24.774 hektar alanda 31141 ton üretim  gerçekleşmiştir. 2002 yılı ortalama verim ise 125 kg’dır. 2001 yılı içinde 9.266 ton ithalat yapılmıştır.

İlimizde mercimekte çeşit geliştirme çalışmaları yürütülmektedir.Mercimekte tebeşirleşme hastalığı ile ilgili çalışmalar Diyarbakır Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ile birlikte yapılmış ve ilimiz mercimeklerinin bulaşık olmadığı tespit edilmiştir.

2002 yılı hasat döneminde mercimek satış fiyatları serbest piyasada 380.000-400.000.-TL. olarak gerçekleşmiştir. Şu anda serbest piyasada 420.000-440.000.-TL. den işlem görmektedir.

İlimizde 49 adet mercimek fabrikası bulunmaktadır. Gaziantep’in üretim payı Türkiye’de % 7.43, GAP İllerinde ise % 7.64’dür.

Kırmızı mercimeğin anavatanı Türkiye olmasına rağmen Avusturalya ve Kanada  bizden daha ileri durumdadır. Bu konuda  yeterli politika, teknoloji sertifikalı tohumluk ve yayım hizmetleri artırılmalıdır. Tarım Bakanlığı, GAP idaresi ve Suriye’de bulunan ICARDA ile Diyarbakır TAE ve Bölge İl müdürlükleri K.Mercimekte araştırma ve Yayım Projesi yaparak uygulamaya konulmalıdır. 

          Kırmızı Biber : 2001 yılında 1102 hektar  alanda toplam 26549 ton üretim gerçekleşmiştir. 2002 yılında 1109 hektar alanda 30175 ton üretim yapılmıştır.

Sertifikalı tohumluk temininde çiftçilerimiz güçlükler yaşamaktadır. Ayrıca Kök Boğazı Çürüklüğü önemli bir sorun arz etmektedir. Buna karşın gerekli eğitim çalışmaları yapılarak sırta dikim tavsiye edilmektedir.  Sulama tekniği konusunda da üreticilerimiz eğitilmektedir.

İl Müdürlüğümüzce  İslahiye ilçesinde Aflatoksin konulu panel düzenlenerek üretici ve sanayicilere  bilgi verilmiştir. İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde 12 köyde çevre köylerinde katılımıyla eğitim çalışması yapılmıştır.

 İlimizde bulunan 12  adet kırmızı biber işleme tesisinde ruhsatlandırma ve Aflatoksin İzleme çalışmaları devam  etmektedir

2001 yılında  21.980 Kg. Kırmızı Biber ihraç    edilmiştir.  Yaş biber alım fiyatı 150.000-180.000 TL/kg,Kuru biber alım fiyatı ise kurutma şartlarına bağlı olarak 550.000-900.000 Tl/kg arasında gerçekleşmiştir. Güneydoğubirlik Kg.1000.000 TL ‘dan çok az miktarda Kırmızı kuru biber alımı yapmıştır.Buna rağmen piyasa regüle edilmemiştir. 2002 yılında ekim alanlarının az oluşu fiyatları üretici lehine etkileyecektir. 2002 yılında kırmızı biber fiyatları 1.000.000 ile 1.650.000 TL. arasında değişim göstermektedir.  Pul biber fiyatları ise 1.000.000 ile 2.400.000 TL arasında değişmektedir.

            Kimyon : İl müdürlüğümüzce ürün çeşitlendirme çalışmaları kapsamında  Karkamış ve Nizip ilçelerimizde ilk defa 2.000 Da. Kimyon ekimi gerçekleştirilmiştir. Kimyon yetiştiriciliğinde hasat ve yabancı ot problemleri olmasına rağmen çiftçilerimiz kimyon yetiştiriciliğine oldukça sıcak bakmaktadır. Bunda Pazar probleminin olmaması en önemli nedendir. İlimizde üretilen kimyonun önemli kısmı tohumluk olarak bırakılmış, pazarlanan miktar ise iç piyasada ve özellikle İzmir Ticaret Borsasında değerlendirilmiştir. İl Müdürlüğümüz çalışmaları neticesinde 2002 yılı ekim döneminde kimyon ekim alanlarının önemli artış göstereceği tahmin edilmektedir. Konu ile ilgili olarak üreticilerimiz yetiştirme teknikleri konusunda eğitilmektedir. Kimyon fiyatları 1.400.000 ile 2.500.000 TL arasında değişmektedir.

             Kapari    : Kapari Akdeniz ikliminde yetişen bir bitkidir. Haziran-Temmuz-Ağustos aylarında hasat edilmektedir. Bismil’den Mersin’e kadar olan bölgelerden satın alınır.Yurt dışından  Suriye-İran-Kırgızistan’dan dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilmektedir. .20 C tuzlu suda 2 ay fermente olur.Ön temizlemeden geçirilip ,boylama eleklerinde işlenir.Sonra ikinci temizleme yapılır.Tekrar yıkanıp ambalajlanıp kullanıma hazır hale getirilmektedir. 2002 yılında dahilde işleme rejimi kapsamında ithal ve ihraç edilen kapari miktarı 1.024 tondur. İlimizde Sibaş Gıda San.Tic.A.Ş. ve Deniz Tarım Ürünleri Tic.San.A.Ş. kapari işlemesi yapmaktadır.

          Nohut  :  2001 Yılında ilimizde 9268 ha alanda 8752 ton ürün alınmıştır. 2002 yılında ise ekim alanı 11128 ha üretim ise 16000 ton olarak tahmin edilmiştir.

2002 Yılında Nohut Çeşit Verim Demonstrasyonu konusunda 4 ilçemizde 13 köyde 202 da alanda çalışma yapılmış, çeşit olarak GÖKÇE ekilmiş ve dekardan 50-300 kg verim alınmıştır.

Ekim genelde serpe ve mibzerle olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Ekimin mibzerle yapılması verimi artırmakla birlikte hasat, bakım ve zirai mücadele kolaylığı sağlamaktadır. Adı geçen GÖKÇE çeşidinin bölgemizde güzlük ekime çok uygun olduğu anlaşılmıştır. Çünkü güzlük ekim yapanlar 230-350 kg arasında değişen verim almışlardır. Bu verim farklılıkları da bakım, gübreleme, zirai mücadele ve sulamadan kaynaklanmaktadır. Bahar ekimlerinde ise 50-180 kg arasında değişmektedir. Adı geçen çeşidin güzlük ekime uygun olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca bölgemizde Er, Aziziye ve yerli çeşitlerin ekimi yapılmaktadır. Dekara ekilen tohum miktarı 12-16 kg arasındadır.

Yabancı ot mücadelesinde çıkış öncesi yapılan ilaçlama ile hem fitotoksite oluşmamakta ve yabancı otların bitki besinlerine ve suyuna ortak olmamakla rekabet  ortamı kalktığından verimin yükselmesi kendiliğinden oluşmaktadır. Çiftçilerimizin sertifikalı tohumluk kullanmamasından büyük alanlarda antraknoz hastalığının sebep olduğu kurumalar oluşmaktadır. Tohum ilaçlaması alışkanlığı olmadığından büyük verim kayıpları oluşmaktadır. Adı geçen hastalığın tedavisi olmamakla birlikte zamanında yapılacak koruyucu ilaçlama ile mümkündür.

Hasat biçerdöver ve elle yolarak harman yerinde patozla yapılmaktadır. Hasatla birlikte 500.000TL civarında seyreden fiyatlar şu anda 650.000-900.000TL’ye kadar çıkmıştır. 2002 yılı nohut fiyatları 610.000 ile 980.000 TL arasında değişmiştir